EMAS (European Union Eco Management and Audit Scheme) Türkçe açılımı Avrupa Birliği Eko Yönetim ve Denetim Programı olan; şirketler ve diğer kuruluşlar için gönüllülük esasına dayalı bir çevre yönetim sistemi aracıdır. Temel amacı firmaların çevresel performansına ilişkin enerji tüketimini, kağıt tüketimini, atık üretimini, sera gazı emisyonlarını azaltma gibi faaliyetleri değerlendirmek, raporlamak ve iyileştirmek olan EMAS 1993 yılında Avrupa Komisyonu tarafından oluşturuldu. 5000 üyeden fazla EMAS’a kayıtlı kuruluş bulunmaktadır. EMAS Tüzüğünün yönergelerini izleyen tüm kuruluşlar EMAS’a kaydolabilir.
EMAS UYGULAMA ARAÇLARI
KOBİ’lerin EMAS kullanımında süreci kolaylaştırmak için dört araç tasarlanmıştır. Kullanım kılavuzu ve araçları EMAS resmi sitesinden indirebilirsiniz. EMAS araçlar ile ilgili teknik destek hizmeti de sunmaktadır.
- Organizasyonel bilgi aracı:
Kuruluşların önemli bilgilerini tek yerde toplayıp, diğer araçlarda referans olarak kullanılmasına yardım eder. Bu araçta yapılan ekleme ve değişiklikler, diğer araçlardada otomatik olarak senkronize olacaktır. - Çevresel yönler aracı:
Kuruluşun çevresel boyut ve etkilerini tespit edip, uygun olanın belirlenmesine
yardımcı olur. - Çevresel sorumluluklar aracı:
Kuruluşun çevresel yönetim sisteminin farklı yönleri için organizasyondaki önemli
olan kişilerin belirlenmesine yardımcı olur. - Veri toplama aracı:
Çevresel verileri toplama sürecinde size rehberlik eder. Çevre beyanınız için
göstergeleri oluşturmak üzere çoğu birimi otomatik olarak dönüştürür.
Bu dört araca ek olarak, EMAS yıldönümlerinin sosyal medyada iletilmesi için bir
araç seti de bulunmaktadır. Bu set, belirli etiketlemeler ile kullanılabilecek gönderiler
için kılavuz, logolar, afişler ve fikirler içerir.
EMAS KULLANICI KILAVUZU
Kullanıcı kılavuzu, EMAS yönetmeliğini pratik adımlara dönüştürmek ve uygulanmasını kolaylaştırmak için oluşturulmuştur.
Kılavuz içeriği:
– Uygulama kılavuzu
– EMAS maliyet ve faydalarının açıklaması
– EMAS’ın uygulanması için bir zaman çizelgesi
– Yaygın çevre yönetim sistemlerinden EMAS’a nasıl geçileceğine dair tavsiyeler
– KOBİ’ler için tavsiyeler ve EMAS Easy hakkında bilgiler
– EMAS logosunun nasıl kullanılacağına dair tavsiyeler
– Sektörel referans belgelerini dikkate alarak, iddialı bir çevre stratejisi oluşturmak için açıklamalar
– Birden fazla tesisi olan kuruluşların, tek tek her tesisin denetlenmesindense prosedürü daha hızlı uygulayabilecekleri örnek ve fikirler
EMAS SERTİFİKASININ FAYDALARI
– Çevresel bilinçlenmenin ulusal düzeyde yaygınlaşmasının mutlak bir sonucu olarak,
kuruluşların çevresel performanslarını iyileştirme çabası, paydaşlar tarafınca takip
edilir. EMAS sertifikasına sahip kuruluşların güvenilirliği ve saygınlığı artar.
– Avrupa Birliği, farklı sektörlerdeki kuruluşların çevresel performanslarını
iyileştirmelerini desteklemek için EMAS sektörel referans belgeleri geliştirir. Çevresel
performansı en gelişmiş olan kuruluşların deneyimlerini, uygulamalarını yayınlayarak
diğer kuruluşlara ilham ve rehberlik sağlarken, yayınlanan kuruluşların tanınmışlıkları
da artar.
– Yetkili organlar tarafından doğrulanan yasal uyumluluk geçmişi sayesinde yüksek
derecede güvenilirlik sunar.
– EMAS uygulanması ile maliyetlerde azalma olur. Avrupa Birliği, 2009 yılında
maliyet azalması hakkında detaylı bir çalışma yapmış, olumlu sonuçlarını
paylaşmıştır.
– Çevresel performansta sürekli iyileştirmeyi taahhüt eder.
– Zorunlu beyanları ile şeffaflık sağlar.
– Çalışan katılımı ve bağlılığı gerektirir.
EMAS KAYIT SÜRECİ VE PLANLAMASI
1- Yetkili kuruluştan bilgi toplayarak EMAS’a hazırlanın. Güncel maliyet bilgilerine
resmi yetkili kuruluştan ulaşabilirsiniz. Danışmanlık hizmeti almayı tercih etmeniz de
işinizi kolaylaştıracaktır.
2- Kuruluşunuzun çevresel incelemesini gerçekleştirin. Kuruluşun çevre yönetim
sistemini olumsuz etkileyebilecek iç ve dış sorunları tanımlayın. İlgili tarafların
ihtiyaç ve beklentilerini belirleyin. Mevcut çevresel yönetim uygulama ve
prosedürlerini tanımlayın. Doğrudan ve dolaylı çevresel etkileri belirleyin. Geçerli
yasal gereklilikleri belirleyin. Sürdürülebilirlik yönünden çevresel etkilerin önemini
değerlendirin. Çevre yönetim sistemi ile ilişkili risk ve fırsatları belirleyin.
3- Bir çevre politikası ve bir çevre programı tanımlayarak çevre yönetim sisteminizi
yapılandırın. Çevre politikanız kamuya açık olmalı ve sürekli gelişimi taahhüt
etmelidir. Bu aşamada EMAS uygulama araçlarından faydalanabilirsiniz.
4- Çevre yönetim sisteminizi uygulayın. Kişilerin sorumluluk tanımını yazılı yapın ve düzenli geri bildirimlerini dikkate alarak gerekli iyileştirmeleri gerçekleştirin.
5- Bir iç çevre denetimi yoluyla çevre yönetim sisteminizin etkinliğini kontrol edin.
Denetim prosedür ve protokolleri geliştirin. Sürecin genel yönetimine hakim olun. İç
denetçilerinizi eğitin. Düzenli veri toplayın ve analiz edin. Bulgularınızı, performansı
arttıracak eyleme dönüştürün.
6- Çevresel performansınızda sürekli iyileştirmeyi hedefleyin. Programda belirlenen
hedeflere ulaşma kapasitesini düzenli olarak kontrol edin.
7- Çevre beyanınızı hazırlayın. Çevresel performansınızı paydaşlara etkili bir şekilde
ileten açık ve özlü bir belge sunmalısınız. Kuruluşunuzun çevre hedefleri açısından
başarısını özetleyerek, geçmiş çevresel önlemleri ile gelecek hedeflerinizden bahsedin.
8- Akreditesi olan bağımsız bir doğrulayıcı tarafından denetime girin ve çevre
raporunuzu onaylatın.
9- Resmi olarak doğrulanan çevre beyanınızı, başvuru formu ve ücret makbuzu ile
yetkili kuruluşa başvuru yapın.
10- Çevresel taahhüdünüzü müşterilerinize, tedarikçilerinize ve yetkililere göstermek
için EMAS’ı kullanın. EMAS logosunu kullanabilirsiniz. EMAS kaydınız ve çevre
beyanınız herkese açıktır. Kaydınız 3 yıl geçerlidir. Süre bitiminde kayıt yenileme
başvurusu yapmanız gerekmektedir. KOBİ’lere özel avantaj ve kolaylıklardan
faydalanabilirsiniz.
EMAS RAPORLAMA
- ÇEVRE BEYANI VE İÇERİĞİ
EMAS’a kayıtlı kuruluşlar, yıllık çevresel beyan yayınlamak zorundadırlar. Beyan,
kamuya açıktır. Bağımsız bir EMAS doğrulayıcısı tarafından denetlenir. Beyan
içeriği ;
– Kuruluşun tanımı, faaliyetleri, ürün ve hizmetlerinin özeti
– Çevre politikası hedefleri ve çevre yönetim sisteminin açıklaması
– Kuruluşun tüm çevresel etkilerinin tanımı
– Çevresel amaç ve hedeflerin tanımı
– Çevresel amaç ve hedeflerine göre ölçülen performansına ilişkin verilerin, EMAS
yönetmeliğinden belirtilen tüm göstergeleri kapsayan özeti
– Ölçülen performansa dahil çevresel performansla ilgili diğer faktörler
– Çevre ile ilgili geçerli yasal gerekliliklere atıf
– Çevresel denetleyicinin adı, doğrulama tarihi, akreditasyon numarası - ÇEVRESEL TEMEL GÖSTERGELER
– Yenilenebilir enerji de dahil toplam enerji kullanımı
– Malzeme verimliliği, kullanılan farklı malzemelerin yıllık kütle akışı
– Toplam yıllık su tüketimi
– Toplam yıllık tehlikeli atık üretimi
– Biyoçeşitlilik, arazi kullanımı
– Yıllık toplam sera gazı emisyonu ve yıllık toplam hava emisyonu - ÇEVRE BEYANININ SÜRDÜRÜLEBİRLİK RAPORUYLA İLİŞKİLENDİRİLMESİ
Çevre beyanı, bir sürdürülebilirlik raporuyla üç farklı şekilde ilişkilendirilebilir:
1- Beyanın EMAS denetleyicisi tarafından doğrulanmış kısmı EMAS logosu ile
paylaşılabilirken, EMAS denetleyicisi tarafından doğrulanmamış kısmı logo
eklenmeden sürdürülebilirlik raporunda yer alabilir.
2- Sürdürülebilirlik raporu başka bir standartta uygun olarak denetlenirken, çevresel
beyan, sürdürülebilirlik raporunun bir parçası olarak tanımlanabilir. Sürdürülebilirlik
rapor denetimi, EMAS doğrulamasına engel değildir.
3- Sürdürülübelirlik raporunda EMAS kaydından bahsedilir ve doğrulanmış cevre
beyanı, sürdürülebilirlik raporunun arka planını sağlar ancak raporun parçası değildir.
EMAS Kaydı, Raporlama ve uygulama konusunda destek almak adına dilediğiniz zaman iletişime geçebilirsiniz.
