MRV (Monitoring, Reporting and Verification) Nedir?
MRV (İzleme, Raporlama ve Doğrulama) sistemi, sera gazı emisyonlarıyla ilgili geliştirilen ve ilk olarak 2007 yılında gündeme gelen bir kavramdır. Endonezya’nın Bali kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin (UNFCCC) müzakere metni olan Bali Eylem Planı’nda bahsedilmiştir. Bu planın en önemli hedefi iklim değişikliğinin paydaşlar üzerindeki etkilerini hafifletmektir. MRV de sera gazı emisyonlarının azaltılması için planlanan eylemlerin izlenebilir, raporlanabilir ve doğrulanabilir olmasını sağlamaktadır.
MRV’nin en önemli fonksiyonu, ulusal sera gazı emisyon seviyelerinin ve bu konudaki finansman çalışmalarının şeffaflığını artırmasıdır. MRV sistemi, iklim değişikliğiyle ilgili bilgilerin, gelişmelerin ve güncel verilen; ayrıca yapılan çalışmalardan elde edilen çıkarımların paylaşılmasını kolaylaştırmaktadır. Bu sayede, belirlenen hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığının değerlendirilmesine olanak tanımaktadır. Bu sayede kurumsal, ulusal ve uluslararası düzeyde yürütülen iklim değişikliğiyle mücadele çalışmalarının şeffaflığı artar. Bu da ülkelerin iklim finansmanı bağışçılarının ve diğer yatırımcıların güvenini uluslararası düzeyde güçlendirir.
MRV’nin sera gazı emisyonlarının izlenmesi, raporlanması ve doğrulanması ile ilgili getirdiği şeffaflık, çalışmaların karşılaştırılabilir olmasını da sağlamaktadır. Böylelikle, yerel ve uluslararası MRV sistemleri arasında bir tutarlılık oluşmaktadır. UNFCCC kapsamındaki Ulusal Envanter Raporlarında olduğu gibi, MRV sistemleri için de ayrıntılı raporlamalar yapılabilir. Bu da küresel iklim sorunlarının çözümü için en iyi uygulama örneklerinin tüm paydaşlar tarafından öğrenilmesini sağlar.
MRV’nin Temel Bileşenleri
MRV karbon emisyonları konusunda genel bir yaklaşım ortaya koymaktadır. Ancak, uygulama aşamalarında MRV’nin tasarımı, sistemin hizmet edeceği belirli işlevlere bağlı olarak farklılık gösterebilmektedir. Bir ülke, tüm kategorilerde hangi hedeflerin ve faaliyet seviyesinin uygun olduğuna karar vermelidir. MRV’nin izleme (veya ölçme) fonksiyonu belirli faaliyetleri ve etkileri izlemek için kullanılan yöntemleri içermektedir. Raporlama, seçilen bilgileri ulusal paydaşlara ve/veya uluslararası topluluğa şeffaf bir şekilde iletmek için kullanılan yaklaşımı ifade etmektedir. Doğrulama ise raporlanmış bilgilerin doğru ve eksiksiz olmasını sağlamayı amaçlamaktadır.
MRV’nin izleme, raporlama ve doğrulama fonksiyonlarının temel unsurları şu şekildedir:
- İzleme (Monitoring)
- Ortak faydalar/ortak maliyetler dahil olmak üzere belirlenen hedefler için göstergeler
- Göstergeler için tahmin yaklaşımları
- Veri kaynakları ve veri toplama yaklaşımları
- Özellikle mevcut durumla ilgili varsayımlar
- Veriler üzerindeki kalite güvencesi
- İzleme faaliyetleri için kapasite
- İzleme için sorumluluklar/süreçler
- Raporlama (Reporting)
- Kime rapor vermeli
- İstenen bilgi ve toplama düzeyi
- Raporlama formatı
- Raporlama tarihi
- Rapor derleme ve inceleme için sorumluluklar/süreçler
- Doğrulama (Verification)
- Hangi bilgilerin doğrulanacak
- Doğrulama yaklaşımları
- Doğrulamada bağımsızlığın sağlanması
- Doğrulayıcılar için gerekli nitelikler
- Doğrulama raporları
- Doğrulama aşamasında MRV sürecine yapılan yapılan bulgu geri bildirimi
- Doğrulayıcıların değerlendirilmesi ve koordinasyonu için gerekli yapının oluşturulması
MRV Sistemine Dahil Olabilecek Konular
MRV’nin metodolojiler açısından en gelişmiş ve birçok ülkenin en fazla aşina olduğu kısmı, UNFCCC kapsamında hazırlana ulusal envanterler biçimindeki GHG emisyon seviyelerinin MRV’sidir. Azaltma eylemleriyle ilgili olarak, GHG emisyon azaltımları MRV çerçevesine yaygın bir şekilde dahil edilebilmektedir. Fakat, azaltım eylemleri her zaman doğrudan emisyon azaltımlarını sağlamayabilir. Zira önce emisyon azaltımının önündeki engellerin üstesinden gelinmesi gerekebilir. Örneğin, kapasite geliştirme, yasal çerçevenin ayarlanması, belirli teknolojilerin ulusal pazarlara tanıtılması vb gibi süreçlerin işletilmesi gerekebilir. Emisyon azaltımının önündeki engellerin azaltılması, pratikte artırılmış azaltım kapasitesi olarak nitelendirilmektedir. Azaltma kapasitesinin artırılması, hafifletme eylemlerinin en önemli amaçlarından biridir ve diğer amaçlar gibi MRV kapsamında ele alınmalıdır.
MRV üzerinde çalışırken sera gazları dışındaki etkileri göz ardı etmemek gerekir. Bunlar, hava kalitesinin iyileştirilmesi, iş alanlarının yaratılması, kaynak kullanımının azaltılması vb. gibi iklim değişikliği ile ilgili olmayan azaltım eylemlerinin etkileridir. Bu tür etkilerin bir azaltma eyleminin hedefleri olduğu durumlarda, bunlar da MRV’ye dahil edilmelidir.
Belirli koşullar altında, bir azaltma eyleminin de olumsuz etkileri de olabilmektedir. Bunlar da ortak maliyetler olarak adlandırılmaktadır. Potansiyel olumsuz etkiler, genellikle hafifletme eyleminin tasarımı yoluyla azaltılmalıdır. Yine de önemli bir olumsuz etki riskinin görüldüğü durumlarda MRV sistemi bu etkileri de kapsamalıdır.
Sera gazı emisyon seviyeleri ve azaltma eylemlerinin etkilerinin yanı sıra, iklim finansmanı akışları da MRV’ye tabi tutulmalıdır. Buradaki MRV faaliyetleri, MRV’nin bir iklim finansmanı bağışçısı veya alıcısı tarafından gerçekleştirilmesine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Ayrıca, iklim finansmanı akışlarının kullanımının da ilgi çekici olmasında fayda vardır. Bu sayede MRV’den elde edilecek çıktıların pratikte uygulanması daha hızlı, kolay ve düşük maliyetli olabilmektedir.
