Avrupa Komisyonu Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında iklim kriziyle mücadele konusunda yeni bir sürece girdi. Bu bağlamda Fit for 55 paketini hazırladı ve yasa önerileri sunmaya başladı. Bu önerilerin amacı düzenlemeleri ve politikaları yasal olarak bağlayıcı hedeflerle uyumlu hale getirmek; ayrıca, 2030 yılına kadar 1990 yılına kıyasla %55 net sera gazı emisyonu azaltımı sağlamak ve 2050 yılına kadar Avrupa’da iklim nötr hedefine ulaşmaktır. Bu önerilerden biri de arazi kullanımı, arazi kullanımı değişikliği ve ormancılıktan kaynaklanan emisyonlar ve uzaklaştırmalarla ilgili (AB) 2018/841 Tüzüğünde değişiklik yapılmasını içermektedir (LULUCF Tüzüğü).
Öngörülen ana değişiklikler arasında, 2030 itibariyle LULUCF sektörü ile CO2 olmayan tarım sektörü ile 2035 yılına kadar iklim nötrlüğünün sağlanması gereken yeni bir iklim sütununda birleştirilmesi yer almaktadır. Ayrıca, 2030 yılına kadar LULUCF karbon giderimlerinin 310 milyon ton CO2 eşdeğerine (CO2e) çıkması gerekecektir. 2025 sonrası dönem için Avrupa Komisyou her üye devlet için bireysel hedefler belirleyecektir.
Avrupa’yı 2050 yılına kadar iklim açısından nötr ilk kıta yapmayı amaçlayan Avrupa Yeşil Anlaşması, Avrupa Komisyonu’nun altı siyasi önceliğinden biridir. Nisan 2021 tarihli Avrupa İklim Yasası, bu hedefi yasal olarak bağlayıcı hale getirirken, aynı zamanda 2030 için sera gazı (GHG) emisyonlarını azaltma hedefini 1990’a kıyasla net olarak “en az” %40’tan “en az” %55’e yükseltmiştir. 14 Temmuz 2021’de Avrupa Komisyonu, AB’nin iklim ve enerji çerçevesinin bir parçası olarak sera gazı emisyonları ve arazi kullanımı, arazi kullanımı değişikliği ve ormancılıktan kaynaklanan giderimlere (LULUCF Yönetmeliği) ilişkin (AB) 2018/841 Yönetmeliğini değiştirmek için bir teklif yayınlamıştır. Önerilen değişikliklerin amacı LULUCF sektörünün iklim eylemine katkısını güçlendirmektir.
AB’nin 2020 ve 2030 emisyon azaltma hedefleri arasındaki temel farklardan biri, doğrudan emisyon azaltma hedefinden net emisyon hedefine geçiştir. Toplam sera gazı emisyonlarından sera gazı giderimlerinin çıkarılmasıyla net bir hedefe ulaşılmaktadır. Sera gazlarının veya karbondioksitin uzaklaştırılması, teknolojik veya doğaya dayalı çözümler yoluyla gerçekleşebilir. Paris Anlaşmasının sıcaklık hedeflerine ulaşmak için tüm senaryolar, karbon giderme çözümlerine dayanmaktadır. LULUCF sektörü, 2050 yılına kadar net sıfıra ulaşmak için kalan GHG emisyonlarının dengelenmesi ve 2051’den itibaren negatif emisyonların elde edilmesi için gerekli olan doğal karbon gideriminde kilit bir rol oynamaktadır. LULUCF ekosistemleri önemli bir karbon yutağı kapasitesi sağlamaktadır; ancak bu kapasite, son on yılda ciddi oranda küçülmüştür. Mevcut teklif, bu eğilimi tersine çevirmeyi ve karbon giderimini artırmayı amaçlamaktadır.
LULUCF Önerisi Neler Getirecek?
Teklif, arazi kullanımı ve ormancılığın karbon yutağı potansiyelini artırmaya odaklanan bir politikaya yönelik önemli bir yenilik ve yeniden yapılanma önermektedir. Önerilen değişikliklerin çoğu 2026’dan itibaren yürürlüğe girecektir. Komisyon önerisi, değişikliklerin ulaşmaya çalışacağı üç özel hedef belirlemiştir
1. Hedef: 2035 yılına kadar iklim açısından nötr bir arazi sektörü
Avrupa Komisyonu, LULUCF Tüzüğü’nün 2031’den başlayarak tarım sektöründen kaynaklanan CO2 dışı emisyonları içerecek şekilde genişletilmesini önermektedir. İklim politikası içinde bu yeni arazi sektörü sütununun oluşturulması, AB’de arazi kullanımının rolüne ilişkin bütünsel ve stratejik bir bakış açısı sağlamalıdır.
Üye Devletlerin, entegre ulusal enerji ve iklim planlarına yönelik Haziran 2024 güncellemesinde, hedefe nasıl ulaşmayı planladıklarını açıklamaları gerekecektir. CO2 dışı tarımsal emisyonlar ve uzaklaştırma, 2031’den itibaren kapsama dahil edilmiştir. Paris Anlaşması’nda kabul edilen 2023 küresel envanter sayımının ardından Komisyon altı ay içinde Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’ne yürürlükteki düzenlemeyi, esnekliklerin etkisini ve daha fazla politikaya duyulan ihtiyacı değerlendiren bir rapor hazırlayacaktır. Daha sonra 2025’te, bir etki değerlendirmesine ve yeni bir yasa teklifine tabi olarak, 2030 sonrası bireysel hedefler önerecektir. Yeni teklif, LULUCF Tüzüğü’nün kapsamını sera gazı emisyonlarını ve deniz ve tatlı su ortamı gibi ek sektörlerden uzaklaştırmaları içerecek şekilde genişleten 2035 sonrası bir çerçeveyi içerecektir. 2035 hedefine ulaşmak için tarımsal emisyonların da düşmesi gerekecektir.
2. Hedef: Adil, esnek ve entegre bir çerçeve
Üye devletlerin, emisyon uzaklaştırma işlemlerini artırmaları veya tarımsal emisyonları azaltmaları istendiğinde ekonomik faktörler, enlem ve topografya dahil olmak üzere dikkate alması gereken farklı başlangıç noktaları vardır. Komisyonun yıllık emisyon uzaklaştırma hedefleri bunu dikkate alacak ve üye devletler arası ticaret gibi esneklik mekanizmaları sağlamaya devam edecektir.
Etki değerlendirmesine göre, entegre bir arazi sektörü çerçevesi arazi kullanım planlamasını optimize edebilir ve düşük maliyetli karbon tutma potansiyelinden daha iyi yararlanabilir. Karbon depolama ürünlerine ilişkin düzenlemeler emisyon azaltma eylemini teşvik etmeyi amaçlamaktadır. LULUCF kapsamında karbon depolama ürünleri kategorilerini IPCC yönergelerine uygun olarak genişletmek için farklı eylemler öngörülmektedir. Komisyon önerisi, karbon azaltma sertifikasyon mekanizması kurarak ve aynı zamanda karbon çiftçiliği girişimini ilerleterek, eşit şartlar yaratmanın ve sonuçlara dayalı ödemeleri teşvik etmenin önemini vurgulamaktadır. Komisyonun 2022 çalışma programı, dördüncü çeyrek için planlanan karbon giderme sertifikalarına ilişkin bir yasama önerisini de içermektedir.
3. Hedef: Basitleştirme
Mevcut düzenleme, belirli bir kapasite seviyesi, veri kümeleri ve bunun sonucunda yüksek düzenleyici maliyetler gerektiren karmaşık muhasebe prosedürlerini içermektedir. 2030 için belirlenen net hedef üzerinde yapılan değişiklik, çeşitli karşılaştırmalı muhasebe prosedürlerinden uzaklaşmaya ve sektördeki emisyon ve azaltımları sera gazı envanterlerine entegre etmeye olanak tanımaktadır.
LULUCF teklifi, 2018/1999 Yönetim Tüzüğünde birtakım revizyonlar öngörmektedir. Bu düzenlemeler sadece taahhütleri değil, aynı zamanda LULUCF Tüzüğü kapsamındaki ulusal hedefleri ve 2035 yılında iklim açısından nötr bir arazi sektörü hedefini de içerecek şekilde güncellenmiştir.
Fit for 55 kapsamındaki teklifler birçok açıdan iç içe geçmiş durumdadır. Bu noktada amaç, 2030 iklim hedefleri için tutarlı bir yasal çerçeve sunmak ve sonraki dönemin temelini oluşturmaktır. Örneğin, enerji biyokütlesi için revize edilmiş sürdürülebilirlik kriterleri, Yenilenebilir Enerji Direktifi II’nin (REDII) revizyonuna dahil edilmiştir. LULUCF önerisi, yakın tarihli AB orman stratejisi, ‘çiftlikten çatala’ stratejisi ve AB biyoçeşitlilik stratejisi gibi revizyon çalışmasıyla ilgili diğer Avrupa Yeşil Anlaşması kilit girişimleriyle bağlantılar kurmaktadır.
