EKÖK, entegre kirliliğin önlenmesi ve kontrolüne ilişkin 15 Ocak 2008 tarihli ve 2008/1/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey direktifidir. Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol (IPCC – Integrated Pollution Prevention and Control) yönetmeliği, yüksek kirlilik potansiyeline sahip endüstriyel ve tarımsal faaliyetlerin belirli yasal izinler çerçevesinde yürütülmesini gerektirmektedir. Bu izin, ancak belirli çevresel koşullar yerine getirildiğinde verilebilmektedir. Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Yönetmeliği ile şirketlerin neden olabilecekleri herhangi bir kirliliği önleme ve azaltma sorumluluğu kendilerine ait olmaktadır.
Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Yönetmeliğinin Ek-1 bölümünde, yönetmeliğin kapsamına giren yüksek kirlilik potansiyeline sahip yeni veya mevcut endüstriyel ve tarımsal faaliyetler açıklanmaktadır. Enerji endüstrileri, metallerin üretimi ve işlenmesi, maden endüstrisi, kimya endüstrisi, atık yönetimi, hayvancılık vb gibi alanlar IPCC yönetmeliğinin kapsamındadır.
Bir endüstriyel veya tarımsal tesisin Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Yönetmeliği çerçevesinde faaliyet izni alabilmesi için bazı temel yükümlülüklere uyması gerekmektedir. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
- Tüm uygun kirlilik önleme tedbirlerinin alınması; mevcut en iyi tekniklerin (en az atık üreten, daha az tehlikeli madde kullanan, üretilen maddelerin geri kazanılmasını ve geri dönüştürülmesini sağlayan vb.) kullanılması
- Tüm büyük ölçekli kirliliğin önlenmesi
- Atıkların mümkün olan en az kirletici kullanacak şekilde önlenmesi, geri dönüştürülmesi veya bertaraf edilmesi
- Enerjinin verimli kullanılması
- Kaza önleme ve hasar sınırlamasının sağlanması
- Faaliyetler tamamlandığında tesislerin orijinal haline döndürülmesi
Bunların yanı sıra Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Yönetmeliği kapsamında verilen izin kararları, bir dizi özel gerekliliği içermelidir. Bunları da şöyle özetleyebiliriz:
- Kirletici maddeler için emisyon sınır değerleri (emisyon ticaret şeması geçerliyse sera gazları hariç)
- Gerekli toprak, su ve hava koruma önlemleri
- Atık yönetimi önlemleri
- İstisnai durumlarda alınacak önlemler (kaçaklar, arızalar, faaliyetlerin geçici veya kalıcı şekilde durması vb.)
- Uzun mesafeli veya sınır aşan kirliliğin en aza indirilmesi
- Emisyon izleme
- Diğer tüm uygun önlemler
Direktif ve sera gazı emisyon ticaret şeması kapsamında gerekli olan izin sürecini koordine etmek için, Direktife uygun olarak verilen bir iznin, bu gazların bir emisyon ticaret planına tabi olması durumunda, sera gazları için emisyon sınır değerlerini içermesi zorunlu değildir. Bunun için yerel kirlilik sorunu olmaması şartı aranmaktadır. Yetkili makamlar, yakma tesislerini hedef alan enerji verimliliği önlemleri almamaya da karar verebilmektedir.
Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Yönetmeliği doğrultusunda yapılacak tüm izin başvuruları, faaliyete izin verilip verilmeyeceğine karar verecek olan ilgili devletin yetkili makamına gönderilmelidir. Başvurular aşağıdaki noktalara ilişkin bilgileri içermelidir:
- Tesisin tanımı, faaliyetlerinin niteliği, ölçeği ve saha koşulları
- Kullanılan veya üretilen malzemeler, maddeler ve enerji miktarı
- Kurulumdan kaynaklanan emisyon kaynakları ve her ortama öngörülebilir emisyonların doğası ve miktarları ile bunların çevre üzerindeki etkileri
- Kurulumdan kaynaklanan emisyonları önlemek veya azaltmak için önerilen teknoloji ve diğer teknikler
- Atıkların önlenmesi ve geri kazanılması için önlemler
- Emisyonları izlemek için planlanan önlemler
- Olası alternatif çözümler
