Kamyonlar, otobüsler ve minibüsler Avrupa Birliği (AB) karayolu taşımacılığından kaynaklanan CO2 emisyonlarının yaklaşık dörtte birini oluşturmaktadır. Bu oran, AB’nin toplam emisyonlarının yaklaşık %6’sına karşılık gelmektedir. Bu emisyonlar, son yıllarda yakıt tüketimi verimliliğindeki gelişmelere rağmen özellikle artan karayolu taşımacılığı trafiği nedeniyle yükselmeye devam etmektedir. 2019’da kabul edilen ağır hizmet araçları için AB çapında ilk CO2 emisyon standartları, 2025 ve 2030 için yeni kamyonlardan kaynaklanan ortalama emisyonları azaltmak için hedefler belirlemiştir. Ağır hizmet araçları için CO2 emisyon standartlarını belirleyen Yönetmelik (AB) 2019/1242 Ağustos 2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelik teknolojiden bağımsız bir şekilde sıfır ve düşük emisyonlu araçların alımını teşvik edecek bir mekanizma içermektedir.
Yönetmeliğin tüm paydaşlara sağlayacağı faydaları şöyle özetleyebiliriz:
- AB’nin Paris Anlaşması kapsamındaki taahhütlerinin yerine getirilmesine katkıda bulunulması
- Çoğunlukla küçük ve orta ölçekli işletmeler olmak üzere ulaşım operatörleri ve tüketiciler için yakıt tüketim maliyetlerinin azaltlması
- AB üreticilerinin ve tedarikçilerinin teknolojik liderliğinin korunmasına yardımcı olunması
- 2020-2030 yılları arasında yaklaşık 54 milyon ton CO2 emisyonunun azaltlması
- 2025’te satın alınan yeni bir kamyon için ilk 5 yıllık kullanımda pompada yaklaşık 25000 € ve 2030’da satın alınan yeni bir kamyon için ilk 5 yıllık kullanımda yaklaşık 55000 €’ya varan tasarruf sağlanması
- 2020-2040 döneminde 170 milyon tona varan petrol tasarrufu elde edilmesi
- GSYİH artışları ve yeni istihdam alanlarının yaratılması
2025’ten itibaren, üreticilerin belirli bir takvim yılında kayıtlı yeni kamyonlarının filo genelindeki ortalama CO2 emisyonları için belirlenen hedefleri karşılaması gerekecektir. Daha katı hedefler 2030’dan itibaren uygulanmaya başlayacaktır.
Aşağıda verilen hedefler, referans döneminde (1 Temmuz 2019 – 30 Haziran 2020) AB ortalamasına kıyasla emisyonlardaki azalma yüzdesidir:
- 2025’ten itibaren %15 azalma
- 2030’dan itibaren %30 azalma
2025 hedefi, piyasada halihazırda mevcut olan teknolojiler kullanılarak gerçekleştirilebilir. Fakat 2030 hedefi tekrar değerlendirilecektir. İlk adım olarak, CO2 emisyon standartları, ağır hizmet araçlarından kaynaklanan tüm CO2 emisyonlarının %65 ila %70’ini oluşturan büyük kamyonları kapsayacaktır. Yönetmeliğin gözden geçirilmesinin bir parçası olarak Avrupa Komisyon, kapsamın daha küçük kamyonlar, otobüsler ve römorklar gibi diğer araç türlerini de kapsayacak şekilde genişletilmesini değerlendirecektir.
Yönetmelik, aşağıdaki araçların kullanımı konusunda bir teşvik mekanizması içermektedir:
- Sıfır emisyonlu araçlar (ZEV), egzoz borusu CO2 emisyonu olmayan kamyonlar
- Düşük emisyonlu araçlar (LEV), teknik olarak izin verilen maksimum yüklü kütlesi 16 tondan fazla olan ve CO2 emisyonları 2019 raporlama döneminde kayıtlı grubundaki tüm araçların ortalama CO2 emisyonlarının yarısından daha az olan kamyonlar.
Yönetmelik, uygun maliyetli uygulamayı desteklemek için çeşitli unsurlar içermektedir:
- Hedeflerin çevresel bütünlüğünü korurken, erken eylem için bir ödül de dahil olmak üzere uzun üretim döngülerini hesaba katmak için bankacılık ve borçlanma uygulamaları
- Üreticilerin portföylerindeki farklı araç grupları arasındaki emisyonları dengelemeleri için tam esneklik sağlanması
- Çöp kamyonları ve inşaat araçları gibi mesleki araçların, düşük maliyetli CO2 azaltımı için sınırlı potansiyelleri nedeniyle yönetmelikten muaf tutulması
Yönetmelin revizyonu kapsamında aşağıdaki konuların yeniden değerlendirilmesi söz konusudur:
- 2030 hedefi ve 2035 ve 2040 için olası hedefler
- Otobüsler, tur otobüsleri, treylerler, mesleki araçlar ve EMS (Avrupa modüler sistemi) değerlendirmeleri dahil olmak üzere diğer ağır hizmet araçlarının dahil edilmesi
- ZLEV teşvik mekanizması;
- CO2 emisyonu ve enerji tüketimi değerlerinin gerçek dünya aktarılması
- Yenilenebilir enerji ile üretilen sentetik ve gelişmiş alternatif yakıtların rolü
- Aşırı emisyon primi seviyesi.
2023 yılına kadar Avrupa Komisyonu, ağır hizmet araçlarının tüm yaşam döngüsü CO2 emisyonlarının değerlendirilmesi ve raporlanması için ortak bir metodoloji geliştirme olasılığını da değerlendirecektir.