Avrupa Komisyonu 14 Temmuz 2021’de ulaşımdan kaynaklanan emisyonların azaltılmasına yardımcı olacak teklifler de dahil olmak üzere Fit for 55 paketini sundu. Paket, ReFuelEU Aviation (Havacılık) girişimi olarak da bilinen sürdürülebilir havacılık yakıtlarının (SAF) üretimini ve kullanımını artırmaya yönelik bir teklif de içermektedir. Avrupa Komisyonu bu teklifte havayolları tarafından SAF alımını artırmak ve böylece havacılıktan kaynaklanan emisyonların azaltılmasına yardımcı olmak için AB havalimanlarında yakıt tedarik eden şirketlere birtakım yükümlülükler getirmektedir. Komisyon ayrıca, aşırı miktarda yakıt taşıyan uçakların ekstra ağırlığı ile ilgili ek emisyonları önlemek için jet yakıtı alımının uçuşların güvenli çalışması için sınırlandırılmasını sağlamak istiyor. Bu durum, SAF tedarik yükümlülüğü ile bağlantılı olarak daha büyük AB havalimanlarından kalkan tüm uçuşların minimum miktarda SAF taşımasını sağlamayı amaçlamaktadır.
Avrupa Parlamentosu’nda bu süreçten Ulaştırma ve Turizm Komitesi (TRAN) sorumludur. TRAN’ın hazırladığı taslak rapor, uçak operatörlerine ve yakıt tedarikçilerine, başlangıçta geçiş süresini uzatarak SAF dağıtımını düzenleme konusunda daha fazla esneklik sağlamayı amaçlamaktadır. Ayrıca, kuralların kapsamının daha fazla havalimanını kapsayacak şekilde genişletilmesini önermektedir. Elektrik ve hidrojen tahrik teknolojisine yatırımı teşvik etmek istemekte ve SAF kullanımını daha da teşvik etmek için bir çevresel etiketleme planının geliştirilmesi çağrısında bulunmaktadır.
Avrupa Yeşil Anlaşması’nda belirtilen öncelikler doğrultusunda, Haziran 2021’de Avrupa İklim Yasası kabul edilmiş ve 2030 için AB’nin sera gazı (GHG) emisyonlarını 1990 seviyelerine kıyasla en az %55 oranında azaltma hedefi kanun haline getirilmiştir. Bu gelişmeyi Avrupa İklim Yasası’nda kararlaştırılan hedeflere ulaşmak için çeşitli yasal tekliflerden oluşan Fit for 55 paketinin Temmuz 2021’de yayınlanması izlemiştir. Paket, AB emisyon ticaret planını (ETS) sıkılaştırmayı ve havacılıkta alternatif yakıtların kullanımını artırmayı amaçlayan hedefler içermektedir. Ayrıca, havacılık sektöründen kaynaklanan emisyonları azaltmaya yönelik öneriler ve özellikle alternatif yakıt altyapısının yaygınlaştırılmasını güçlendirmeye yönelik öneriler yer almaktadır. AB havalimanlarında sabit uçaklar için elektrikli şarj noktaları inşa edilmesi de kapsama dahildir.
Avrupa Komisyonu, havacılıkta bu tür yakıtların üretimini ve kullanımını teşvik etmek için yakıt tedarikçilerinin AB havalimanlarında sürdürülebilir havacılık yakıtlarını (SAF) tedarik etmelerini zorunlu kılacak olan ReFuelEU Aviation sürdürülebilir hava taşımacılığı girişimini sunmuştur. Girişim ayrıca, yakıt tankerliği uygulamalarıyla (kalkış havaalanında varış havaalanından daha ucuz olduğu için, belirli bir uçuş için gerekenden daha fazla yakıt alınması) mücadele etmeyi de amaçlamaktadır. Bu durum, aracın daha yüksek toplam ağırlığı nedeniyle daha fazla emisyona neden olabilir. Bu aynı zamanda büyük AB havalimanlarından ayrılan tüm uçuşların minimum SAF payını kullanmasını da sağlamalıdır.
ReFuelEU Havacılık Girişimi Neler Getirecek?
Teklifin içeriğini ve çıktılarını şöyle özetleyebiliriz:
- Teklif, yakıt tedarikçileri için bir karıştırma yükümlülüğü içeriyor. AB havalimanlarına sunulan havacılık yakıtı 2025’te %2’den başlayarak 2030’a kadar %5’e, 2040’a kadar %32’ye ve 2050’ye kadar %63’e çıkacak şekilde SAF içermelidir.
- Diğer SAF hacimlerinin RED’de (Yenilenebilir Enerji Direktifi) listelenen hammaddelerden üretilmesi gerekecektir. Bu, etkili bir şekilde iki yetkinin olacağı anlamına gelir; biri gelişmiş biyoyakıtlar için ve diğeri sentetik havacılık yakıtları için. Etki değerlendirmesi projeleri, bu SAF görevlerinin büyük ölçüde, havacılık yakıtı talebinin sadece %5’ini ithal eden AB üretimi ile yerine getirilebilir.
- Komisyon, kısa vadede atık yağlardan ve katı yağlardan elde edilen SAF tedarikinin, SAF pazarını başlatmak için gerekli olacağını kabul etmektedir. Karayolu taşımacılığı sektöründe yakıt üretimi için kullanılan atık lipid hammaddelerinin sınırlı (%3,2) oranda havacılığa kayması öngörülmektedir.
- 2035 yılına kadar, yakıt tedarikçilerinin havaalanlarına fiziksel olarak minimum miktarda SAF tedarik etmesi gerekmeyecektir. Uyumluluk amacıyla, tüm AB havalimanlarına sağlanan ortalama SAF payını almalarına izin verilmektedir. Akaryakıt tedarikçileri, SAF sertifikalarını çok başarılı olanlardan az başarılı olanlara olacak şekilde takas edebilecektir.
- Akaryakıt tedarikçilerine yükümlülük getirmenin yanı sıra, Avrupa Birliği havalimanlarından uçan tüm havayolları, ilgili havaalanında bir sonraki uçuş için yakıtının %90’ını tüketmek zorundadır. Bu kriter, havayollarının AB dışındaki havalimanlarında uçaklarına yakıt vermesini önlemek ve Avrupa havalimanları için rekabet dezavantajı ve havayollarının iklim önlemi alması için belirlenmiştir.
- Komisyon yakıtlara SAF karıştırma ve yükseltme yükümlülüklerinin karşılandığından emin olmak için uyumsuzluk cezaları için kriterler tanımlamaktadır. Üye devlet yetkilileri, yakıt tedarikçileri ve havayolları için cezalar önerecektir. İlgili tarafların şu kriterlere uyması beklenmektedir:
- Yakıt tedarikçileri: Fosil jet yakıtının yıllık ortalama fiyatı ile SAF arasındaki farkın en az iki katı, belirtilen hedefe ulaşmak için gereken SAF miktarının çarpımı olacak şekilde düzenleme yapılmalıdır. Gelişmiş biyolojik yetki ve sentetik yakıt yetkilendirmesindeki eksiklikler için ayrı cezalar uygulanacaktır.
- Havayolları: Arttırılmamış SAF miktarı ile çarpılan geleneksel jet yakıtının yıllık ortalama fiyatının en az iki katı olacak şekilde düzenleme yapılmalıdır.
- AB üye devlet makamlarının, SAF üreticileri için gerekli yatırım güvenliğini sağlamak için 2023 yılı sonuna kadar, verilen cezaları Avrupa Komisyonuna bildirmesi gerekmektedir. Bu cezaların ödenmesi, yakıt tedarikçilerini ve havayollarını yükümlülüklerini yerine getirmekten muaf tutmamaktadır. Söz konusu açığın sonraki raporlama yılında karşılanması gerekmektedir.
- ReFuelEU Havacılık teklifi tanker taşımacılığının etkilerini azaltmak için havayollarının bir sonraki uçuşları için yalnızca gerekli miktarı depolaması zorunluluğunu da içermektedir. Gerekli yakıt verileri Eurocontrol tarafından modelleneceğinden bu gereklilik, havayollarının kalkış yaptıkları havalimanlarında ihtiyaç duydukları havacılık yakıtının en az %90’ını artırması şeklinde olacaktır.
ReFuelEU Havacılık girişimi, SAF’ta uzun vadeli yatırım güvenliği için gerekli temelleri içeren kapsamlı bir politika önerisidir. Önerilen karıştırma (SAF / normal yakıt) hedefleri, özellikle 2030’dan itibaren iddialı ve daha geniş bir sürdürülebilir hammadde havuzu sağlamak için henüz ticari olarak hazır olmayan teknolojilere hızlı yatırımlar yapılmasını gerektirecektir. Bu bağlamda yeni sürdürülebilir yakıt teknolojilerine, 2030’dan sonraki hedeflere ulaşmak için daha fazla ihtiyaç duyulacaktır.
