Sürdürülebilir Turizm Belgesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve TGA’nın beraber yürüttüğü Sürdürülebilir Turizm Programı çerçevesinde düzenlenmektedir. Bakanlık ve Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı (TGA), Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi (GSTC) kriterlerine uyum sağlayan konaklama tesisleri ve tur operatörleri için belgelendirme yapmaktadır. Türkiye Sürdürülebilir Turizm Endüstri Kriterleri (TR-I), belgelendirme kapsamında GSTC’nin kriterleri değiştirilmeden uyumlaştırılarak kabul edilmiştir. Programın ve belgelendirmenin amacı; doğal kaynakları, tarihi ve kültürel mirasları ve sosyal dinamikleri koruyarak Türkiye’nin turizm potansiyelinden maksimum oranda fayda sağlamaktır. Bunu yaparken de ulusal ve uluslararası standartlara uyum sağlanması ve küresel turizm paydaşlarıyla iş birlikleri geliştirilmesi hedeflenmektedir. Sürdürülebilir Turizm Belgesi kriterleri GSTC’nin gerçekleştirdiği revizyon çalışmalarına paralel olarak değiştirilebilmektedir.
Sürdürülebilir Turizm Belgesi kriterleri dört ana tema etrafında toplanmıştır:
- Sürdürülebilir yönetim
- Kültürel sürdürülebilirlik
- Sosyal ve ekonomik sürdürülebilirlik
- Çevresel sürdürülebilirlik
Sertifikasyon programı kapsamına giren ve belge sahibi olmak isteyen turizm işletmeleri bu kriterler göz önünde bulundurularak denetlenmektedir. Denetimler, – normalde 1 gün ile sınırlandırılsa da – tesislerin büyüklüğü ve risk düzeyine bağlı olarak 1 günden uzun va kısa olacak şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Yetkili akreditasyon kuruluşu olarak Assurance Services International (ASI) ile beraber çalışılmaktadır.
Sürdürülebilir Turizm Belgesi Kriterleri
Belgelendirme kapsamında konaklama tesislerinden ve tur operatörlerinden etkili bir sürdürülebilirlik yönetim sistemi geliştirmesi istenmektedir. Turizm işletmeleri ayrıca yerel halkın çıkarlarını gözeterek sosyal ve ekonomik faydaları en üst düzeye çıkaracak ve olumsuz etkileri düşürebilecek politikalar ve prosedürler geliştirmelidir. Kültüresel mirasların korunması ve geliştirilmesi ve çevresesel uyumluluğun sağlanması da yine belgelendirme kriterleri arasındadır.
Sürdürülebilir Turizm Belgesi kriterlerini şöyle özetleyebiliriz:
- Sürdürülebilirlik Yönetim Sistemi
- Yönetim sistemlerine ve yasalara uygunlukSürdürülebilirlik politikalarının ve eylemlerinin dokümantasyonu ve paydaşlarla sunulmasıPersonel katılımı ve organizasyonel yapılanmaMüşteri memnuniyetinin sağlanmasıTesisin ve sürdürülebilirlik politikalarının doğru tanıtılmasıAlt yapı ve üst yapıların geliştirilmesi
- Toprak ve su mülkiyet haklarının korunması
- Yerel Toplumların Sosyal ve Ekonomik Çıkarlarının Korunması
- Yerel halkın eğitim, sağlık ve temizlik anlamında desteklenmesi ve geliştirilmesi
- Bölgesel istihdamların yaratılması
- Tedarik zinciri yönetiminde yerel paydaşlara öncelik verilmesi
- Yerel girişimcilerin desteklenmesi ve iş birlikleri yapılması
- Her türlü ayrımcılık, istismar ve taciz girişimlerinin önlenmesi
- Üst yönetim dahil olmak üzere her kademeden çalışan için fırsat eşitliği yaratılması
- Çalışan haklarına saygı duyulması, çalışma süreleri ve ücret ödemelerinde hakkaniyetli davranılması
- İşletme faaliyetlerinin yerel halkın su, enerji, gıda, sağlık hizmetlerini tehlikeye atmaması
- Yerel halkın geçim kaynakları korunmalı
- Kültürel Mirasların Korunması
- Bölgedeki kültürel miraslar korunmalı ve bölgeye gelen ziyaretçilerle olumlu etkileşimler geliştirilmeli
- Bölgenin tanıtımı ve kültürel değerleri (otantik unsurlar, tarihi yapılar, mutfak lezzetleri, dekorasyon vs) en iyi şekilde sunulmalı
- Tarihi ve turistik eserler korunmalı; izin verilen durumlar dışında alınıp satılmamalı
- Çevresel Faydalar
- Satın alma politikaları çevresel şartlar ile uyumlu olmalı
- Su ve enerji kaynakları korunmalı, verimlilik artrılmalı
- Sera gazı emisyonlarını azaltacak politikalar ve prosedürler geliştirilmeli
- Katı ve sıvı atıklar çevre üzerinde olumsuz bir etki oluşturmayacak şekilde depolanmalı, geri dönüştürülmeli ve kontrollü bir şekilde imha edilmelidir.
- Ses, ışık, zararlı maddeler vb gibi unsurların çevreye emisyonu azaltılmalı
- Biyoçeşitliliğin, çevresel yapının; toprak, su ve hava ekosisteminin korunması
- Yabani hayatın korunması ve desteklenmesi
Sürdürülebilir Turizm Belgesi denetimlerinde takip edilen toplamda 42 kriter yer almaktadır. İşletmelerden her bir kriter doğrultusunda doğru aksiyonu alması; politika ve prosedürler hazırlaması, raporlama yapması, düzeltici & önleyici eylem planları oluşturması, iç denetimler yapması vs istenmektedir. Yetkili denetçiler tarafından gerçekleştirilen denetimler, her birinde farklı kriterlerin değerlendirildiği toplamda 3 aşamada tamamlanmaktadır. Denetim sonucunda başarılı olan işletmelere Sürdürülebilir Turizm Belgesi verilmektedir.
