Sürdürülebilirlik Raporu Nedir?
Sürdürülebilirlik raporu, bir kurumun, belediyenin, şehrin; bir ürün, hizmet ya da sürecin çevresel, sosyal ve ekonomik performansını açıklar. Bir ürün ya da hizmetin tüm yaşam döngüsü boyunca ne kadar sürdürülebilir olduğunu ölçen çeşitli standartlar ve kılavuz dokümanlar mevcuttur. Ayrıca, kurumsal sürdürülebilirlik raporlaması için işletmelere yardımcı olan çok sayıda global standart kullanılmaktadır.
Bazı sürdürülebilirlik raporlama çerçeveleri, sürdürülebilirliğin bir ya da birkaç yönünü ele alır. Örneğin, kurumsal karbon ayak izi hesaplaması ve raporlaması (ISO 14060 serisi) için geliştirilen özel standartlar mevcuttur. Su ayak izi (ISO 14046) için de bu tür standartlar yaygın şekilde kullanılmaktadır. Ayrıca, çevre yönetimi (ISO 14001) ve enerji yönetimi (50001) gibi konularda firmalara kapsamlı bir sistem öneren standartlar da mevcuttur. Bunun yanı sıra, kurumsal sosyal sorumluluk, tedarik zinciri güvenliği, iş yerinde tüm değer zincirinde sosyal uygunluğun sağlanması, iş sağlığı ve güvenliği (ISO 45001) gibi sürdürülebilirliğin her bir unsuruyla ilgili geliştirilmiş özel uluslararası standartlar da firmalara yol göstermektedir.
Sürdürülebilirlik raporlaması bunlar gibi çok sayıda global standart ile uyumlu olacak şekilde hazırlanmaktadır. Genellikle kurumsal düzeyde yapılan bu raporlama ile bir kuruluşun çevresel, ekonomik ve sosyal konulardaki sürdürülebilirlik performansı, hedefleri ve taahhütleri ortaya konulur. Bu bağlamda, tahmin edileceği üzere bir kurumsal sürdürülebilirlik raporunun kapsamı çok geniştir. Ayrıca, tüm paydaşlara yönelik olduğundan bir kurumun çalışanları, yöneticileri, yatırımcıları, müşterileri, tedarikçileri, sendika ve meslek odaları, yerel halk gibi tüm sosyal ortakları ilgilendiren bilgileri içermelidir.
Her bir kurumun faaliyet alanı, büyüklüğü, bulunduğu sektör ve hitap ettiği pazar, ürettiği ve/veya tedarik ettiği ürün ve hizmetler farklılık gösterebilir. Fakat kurumsal sürdürülebilirlik çerçevesi ve kapsamı küresel anlaşmalar, sözleşmeler ve standartlar ile belirlenmiştir. Global sürdürülebilirlik yolculuğunda zamanla firmalar, sürdürülebilirlik raporu hazırlayabilmek için birtakım kılavuz dokümanlara ihtiyaç duymuştur. Bu bağlamda, bazı uluslararası kuruluşlar kurumsal sürdürülebilirlik raporlama için bir standart teşkil etmesi için rehber niteliğinde dokümanlar yayınlamıştır. Bu dokümanların bazıları da zaman içerisinde birçok kuruluş tarafından kullanılmıştır. Bunlar, günümüzde sürdürülebilirlik raporlama denilince akla ilk gelen raporlama standardı ve çerçevelerinden biri olmuştur.
Gri Sürdürülebilirlik Raporu Nedir?
Global standartlarla uyumlu sürdürülebilirlik raporlaması denilince akla ilk gelen GRI (Küresel Raporlama Girişimi) gelmektedir. GRI, bir kurumun sürdürülebilirlikle ilgili tüm paydaşlarını, faaliyetlerini, iç ve dış süreçlerini kapsayacak şekilde tutarlı ve şeffaf bir rapor hazırlaması için taki etmesi gereken özel standartlar yayınlamaktadır. Temelde çevresel, sosyal ve finansal olmak üzere üç alanda standartları mevcuttur.
Küresel Raporlama Girişimi,
- enerji ve su yöneyimi, atık yönetimi, emisyonlar ve biyoçeşitlilik gibi konularda çevresel standartlar;
- adil rekabet, yolsuzlukla mücadele, ekonomik performans vb gibi konularda finansal standartlar;
- çalışan ve müşteri memnuniyeti, insan hakları, tedarikçi ilişkileri, işe alma süreçleri ve ilkeleri, sorumlu üretim, tüketim ve pazarlama gibi birçok konuda sosyal standartlar yayınlamaktadır.
GRI hazırladığı raporlama çerçevelerinde dünyadaki diğer birçok önemli kuruluşun dokümanlarını referans almaktadır. Yani yukarıda saydığımız her bir standart konuyla ilgili diğer global standartlar ile uyumludur. Sürdürülebilirlik raporu hazırlığında doğrudan veya dolaylı olarak referans kabul edilen diğer önemli uluslararası kuruluşlar, standartlar ve kılavuz dokümanlardan bazıları şunlardır:
- Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu (ISO)
- Sorumlu Yatırımlar İçin İlkeler (PRI): Birleşmiş Milletler tarafından desteklenen PRI, sorumlu yatırımın dünyanın önde gelen savunucusudur. ESG (çevre, sosyal ve yönetişim) faktörlerinin yatırım sonuçlarını anlamak ve bu faktörleri yatırım ve mülkiyet kararlarına dahil etmede uluslararası yatırımcı ağını desteklemek için çalışır.
- Sürdürülebilirlik Muhasebesi Standartları Kurulu (SASB): 2011 yılında kurulan SASB, özellikle yatırımcılara yönelik sürdürülebilirlik bilgileri için standartlar geliştirmeye odaklanıyor. Yatırımcılara bir şirket hakkındaki finansal kararlarını etkileyebilecek veriler sunmaya çalışıyor. Temel olarak işletmeleri ve yatırımcıları sürdürülebilirliğin finansal etkileri konusunda birbirine bağlar. SASB, GRI ile birlikte sürdürülebilirlik raporlaması için en önemli global çerçevelerden biridir.
- BM Küresel İlkeler Sözleşmesi: Sözleşme ve onun 10 temel ilkesi, Uluslarası Çalışma Örgütü (ILO), İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, BM Yolsuzlukla Mücadel Sözleşmesi ve Rio Çevre ve Kalkınma Bildirgesi’nin esas alarak hazırlanmıştır. İş dünyası için insan hakları, çalışma standartları, çevre ve yolsuzlukla mücadele konularında küresel ilkeler açıklar.
- Karbon Saydamlık Projesi (CDP): Büyük şirketler, İngiltere merkezli CDP organizasyonunun standartlarına göre karbon emisyonları ile ilgili raporlama yapabilmektedir. Her ne kadar sürdürülebilirlik raporunun sadece çevresel boyutunu ilgilendirse de CDP, günümüzde küresel ısınma ve iklim değişikliğiyle mücadele konusunda firmaların sorumlu bir şekilde raporlama yapmasının önünü açmaktadır.
- Gerçek Varlıklar için Küresel ESG Karşılaştırması (GRESB): GRESB, finansal piyasalar için eyleme dönüştürülebilir ESG verileri ve karşılaştırma ölçütleri sunar. Yatırımcılara ve yöneticilere iş zekasını, endüstri katılımını ve karar vermeyi geliştirmek için doğrulanmış ESG performans verileri ve kıyaslamalar sağlar.
Son olarak, AB’nin diğer ülkeler için örnek teşkil edecek yasal düzenlemesinden bahsedelim. 2014/95/EU sayılı AB yönetmeliği (Finansal Olmayan Raporlama Yönergesi (NFRD)), belirli büyük şirketler tarafından finansal olmayan ve çeşitlilik bilgilerinin açıklanmasıyla ilgili kuralları belirler. Bu raporlamaya ilişkin AB kuralları, şu anda 500’den fazla çalışanı olan büyük şirketler için geçerlidir. Bu da AB genelinde yaklaşık 11700 büyük şirketi ve grubu kapsamaktadır. 2014/95/EU yönetmeliği uyarınca, büyük şirketler aşağıdakilerle ilgili bilgileri yayınlamak zorundadır:
- çevresel konular
- sosyal konular ve çalışanlara yapılan muamele
- insan haklarına saygı
- yolsuzluk ve rüşvetle mücadele
- şirket yönetim kurullarında çeşitlilik (yaş, cinsiyet, eğitim ve mesleki geçmiş vs)
Sürdürülebilirlik raporunun hazırlanması hakkındaki detaylı bilgileri Sürdürülebilirlik Raporu Nasıl Hazırlanır? sayfamızda bulabilirsiniz.