Türkiye 1992 yılında Rio’da düzenlenen BM Çevre ve Kalkınma Konferansı’ndan sonra 7. Kalkınma Planından başlayarak tüm Kalkınma Planlarında sürdürülebilir kalkınma kavramına somut olarak yer vermiştir. Strateji ve Bütçe Başkanlığı, kalkınma planlarının hazırlanmasından sorumlu kurum olup, aynı zamanda ülke genelinde SKA’ların uygulanması, izlenmesi ve raporlanmasını koordine etmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2030 Gündeminin göstergeler bazında izlenmesinden sorumludur. TÜİK tarafından, sürdürülebilir kalkınmanın izlenmesi amacıyla 2000 yılından beri 10 kategoride 132 göstergeden oluşan ulusal sürdürülebilir kalkınma göstergeleri ilgili kurumlarla iş birliği içerisinde üretilmektedir. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından 2019’da yayınlanan “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Değerlendirme Raporu” baz alınarak Türkiye’de uygulanan SKA hedefleri kapsamında yürtülümüş her hedeften bir adet örnek proje aşağıda yer almaktadır:
-İçişleri Bakanlığı tarafından yürütülen Sosyal Destek Programı (SODES) projesi ile, SKA hedefleri 1.2, 1.3, 1.4 kapsamında, dezavantajlı bölgelerin beşeri sermayesini güçlendirmek ve toplumsal bütünleşme sürecine destek olmak amaçlanmaktadır. SODES, GAP Eylem Planının Sosyal Gelişmenin Sağlanması bileşeni altında 2008 yılında 9 GAP ilinde uygulamaya konulmuş, 2017 yılı itibarıyla kapsamdaki il sayısı 34’e ulaşmıştır.
-Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülen Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Projesi ile, SKA 2.1, 2.3, 2.4 kapsamında, kısıtlı su koşullarında sulama suyunun optimum kullanımı için uygun teknoloji ve sulama programlarının oluşturulması, sulamada ileri teknik ve teknolojilerin geliştirilmesi, bu teknolojilerin sulamada kullanım stratejilerinin oluşturulması, toprakta karbon yönetimi, verimlilik, toksik element kapsamının belirlenmesi, mevcut verilerin toplanması, yeni verilerin elde edilmesi ve “Ulusal Toprak Bilgi Sistemi” oluşturulması amaçlanmıştır. Proje; gıda güvenliğinin sağlanması açısından toprak ve su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımına, toprak verimliliğinin artırılmasına, arazi bozulumu, çölleşme ve kuraklık ile mücadeleye, iklim değişikliğinin tarım üzerindeki etkilerinin azaltılmasına ve adaptasyona, tarımda suyun etkin kullanımına katkı yapmaktadır.
-Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen Anne Dostu Hastane Programı ve Misafir Anne Projesi ile, SKA 3.1, 3.2 kapsamında, gebe ve lohusa izlemesi ile tüm doğumların hastanede güvenli koşullarda gerçekleştirilmesini sağlamak, anne ve bebek ölümlerini azaltmak amacıyla başlatılmıştır. Belirlenen 10 kriteri yerine getiren hastane “Anne Dostu Hastane” unvanı almaktadır. Misafir Anne Projesi ile riskli gebelerin güvenli ortamlarda misafir edilmesine başlanmıştır. Anne ve çocuk ölüm oranlarında sağlanan iyileşmede doğrudan katkısı olmuştur.
-Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ortak yürütülen 300 OSB’ye 300 Meslek Lisesi Projesi ile, SKA 4.3, 4.a kapsamında, Türkiye’nin uluslararası alanda rekabet gücünü ve refahını artırmak üzere bilim, teknoloji ve sanayi politikaları doğrultusunda ihtiyaç duyulan insan profilini geliştirmeye yönelik 300 organize sanayi bölgesi içinde en az 300 teknik kolej kurulması hedeflenmektedir.
-Milli Eğitim Bakanlığı-UNICEF tarafından ortak yürütülen Haydi Kızlar Okul’a Projesi ile, SKA 5.1, 5.3, 5.4, 5.5, 5.a, 5.b, 5.c kapsamında okullaşma düzeyinin en düşük olduğu 53 ilde nitelikli eğitim imkânı sağlayarak ilköğretim düzeyi okullaşmadaki cinsiyetler arasındaki farkı kapatmak hedeflenmiştir.
-İLBANK A.Ş. tarafından yürütülen Su, Kanalizasyon ve Altyapı Projesi (SUKAP) ile SKA 6 hedefleri kapsamında, belediyelerin acil nitelikli olan ancak finansmanında zorluk yaşanan içme suyu ve kanalizasyon projelerine kaynak sağlanması hedeflenmiştir.
-Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yürütülen, Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) projesi ile, SKA 7.2, 7.a kapsamında güneş ve rüzgar santralleri kurulmaktadır.
-Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO), Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, TSE, KOSGEB iş birliği ile yürütülen Sanayide Enerji Verimliliğinin Artırılması Projesi ile, SKA 8.3, 8.4, 8.10 kapsamında enerji verimliliği önlemleri ve enerji verimli teknolojiler kullanarak etkin bir enerji yönetimi oluşturulması ve sanayi tesislerini teşvik etmek suretiyle Türk sanayiinde enerji verimliliğinin iyileştirilmesi amaçlanmıştır.
-Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından yürütülen Toplam Faktör Verimliliğinin Artırılmasına Yönelik Politika Çerçevesi Geliştirilmesi projesi ile SKA 9.2, 9.3 hedefleri kapsamında verimliliğin, dolayısıyla sürdürülebilir büyümenin önünde engel teşkil eden temel sorunların kısa ve orta vadede çözümüne olanak verecek uygulanabilir politika araçları geliştirmek hedeflenmektedir.
-Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmüş Engellilerin Toplumsal Entegrasyonunun Geliştirilmesi Projesi ile SKA 10.2, 10.3 hedefleri kapsamında, engellilik alanında çalışan 23 STK’ya hibe, 57 hibe temsilcisine hibe uygulama ve final raporu hazırlama eğitimi verilmiştir. Ayrıca 16 ilde 1.258 STK temsilcisine BM Engelli Haklarına İlişkin Sözleşme, iletişim, savunuculuk ve lobi faaliyetleri, yönetim, proje ve fon kaynakları konularında eğitim verilmiştir.
-Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yürütülmüş Kadim Şehirler Projesi ile SKA 11.3 hedefi kapsamında iki pilot bölgede çalışmalar yapılmış ve cephe, meydan, sokak, mahalle, semt ölçeğinde yaşanabilir mekân projeleri üretilmesi ve iyileştirme önerileri geliştirilmiştir. Kaybolmaya yüz tutmuş kadim fonksiyonların sürekliliğinin sağlanması, “mahalle” kültürü olgusu ile turizmin ve ekonominin canlandırılması ve yaşatılması yönünde tasarım kararları alınmıştır.
-Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi projesi ile SKA 12.2 hedefi kapsamında, ülkemizde imalat sektöründe kaynak verimliliğinin (hammadde, su ve enerji tüketiminde) artırılmasındaki potansiyelin miktar ve parasal olarak araştırılması yapılmıştır.
-Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen İklim Değişikliği Kapsamında Sanayide Teknoloji İhtiyaç Değerlendirmesi ve Sera Gazı Azaltım Potansiyelinin Belirlenmesi Projesi ile SKA 13.2, 13.3 hedefleri kapsamında emisyon azaltımı için ülkemiz koşullarına uygun, çevre dostu teknolojilerin sanayi sektörlerinde uygulanabilmesine yönelik uygun bir metodoloji geliştirilmiştir.
-TÜBİTAK-MAM, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi tarafından yürütülmüş, Deniz Dip Tarama Uygulamaları ve Tarama Malzemesinin Çevresel Yönetimi projesi ile SKA 14.1 hedefi kapsamında karasal kökenli faaliyetler ile deniz çöpü ve gıda atıklarının dökülmesinden kaynaklanan su kirliliği de dâhil deniz kirliliğinin tüm biçimlerinin önlenmesi ve önemli ölçüde azaltılması hedeflenmiştir.
-Orman Genel Müdürlüğü ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından yürütülmüş Türkiye’de Yüksek Koruma Değerine Sahip Akdeniz Ormanları Entegre Yönetim Projesi (GEF 5) ile SKA 15.1, 15.2, 15.b, 15.c hedefleri kapsamında Akdeniz Bölgesinde 5 pilot uygulama alanı belirlenmiş Türkiye’de ormanların yönetiminde entegre yönetim anlayışının uygulanması hedeflenmiştir.
-Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından yürütülmüş Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşmenin Türkiye’de Uygulanması ve İzlenmesinin Desteklenmesi Projesi ile SKA 16.2, 16.7, 16.10 hedefleri kapsamında Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’nin uygulanmasının teşvik edilmesi ile uygulamanın izlenme kapasitesinin artırılması amaçlanmıştır.
-Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, AB Türkiye Delegasyonu ve Avrupa Komisyonu Bölgesel Politika Genel Müdürlüğü, TÜBİTAK tarafından yürütülmüş, Teknoloji Transferini Hızlandırma Fonu Projesi ile SKA 17.6, 17.7, 17.8 hedefleri kapsamında fikri mülkiyet temelli projeler, yeni kurulan girişimler (start-up), üniversiteler temelli bilgilerin ticarileştirilmesi amacıyla kurulan girişim şirketleri (spin-off) ve KOBİ’lere yatırım yapacak olan ve bağımsız fon yöneticileri tarafından kurulacak olan fon yapısını destekleyerek, üniversiteler ve araştırma merkezlerindeki Ar-Ge faaliyetlerinin ticarileştirilmesine yönelik gereken finansman açığı konusu üzerinde çalışılmış ve yaklaşık 30,5 milyon Avroluk bir fon değerlendirilmiş, bunun yaklaşık 4,5 milyon Avrosu ulusal, 26 milyon Avrosu da AB katkısından oluşmuştur.
Türkiye 11. Kalkınma Planı kapsamında, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının (SKA) önceliklerimiz doğrultusunda politikalara yansıtılmasının, amaçlara ilişkin etkili bir takip ve gözden geçirme mekanizması oluşturulmasının amaçlandığı belirtilmiştir. SKA’ların ulusal öncelikler ve koşullar doğrultusunda sektörel ve tematik politika belgelerine yansıtılacağı, SKA’ların takip ve gözden geçirilmesi için iyi işleyen ve katılımcı bir kurumsal koordinasyon mekanizması kurulacağı, küresel SKA gösterge setindeki gelişmelere paralel olarak ulusal gösterge setinin kapsamının öncelikler doğrultusunda genişletileceği taahhüt edilmiştir.
