Stratejik planlama, bir örgütte görev almakta olan her kademedeki kişinin katılımını ve örgüt yöneticisinin tam desteğini içeren sonuç almaya yönelik çabaların bütününü oluşturur. Bu anlamda paydaşların gereksinim ve beklentileri, paydaşlar ve politika yapıcıların örgütün misyonu, hedefleri ve performans ölçümünün belirlenmesinde etkin rol oynamasını ifade etmektedir.
Küreselleşme ve sonucunda rekabetin olduğu tüm alanlarda stratejik planlama kavramı önem kazanmıştır. Ne yazık ki birçok ülkede stratejik planlama büyük işletmelerin bir parçasıdır ve küçük işletmelerin çoğunun stratejik bir planı yoktur. Stratejik planlama geleceğin belirsizliklerini minimize etmek ve sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlamak açısından oldukça önemlidir.
Stratejik planlama olmaksızın örgütlerin sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlaması söz konusu değildir. Stratejik planlama bir seferlik yapılan bir plan türü olmamakla birlikte, planlama süreci işletme içi ve dışı tüm paydaşların katılımını zorunlu kılan bir süreçtir.
Stratejik planlamaya genel olarak bakıldığında bu modelin içerdiği unsurlar aşağıda verilmiştir.
- İş modeli
- Durum analizi
- İlkeler
- Amaçlar
- Faaliyetler
- Projeler
- Vizyon
- Misyon
- Hedefler
- İzleme
- İş planı
- Değerlendirme ve ölçüm
Stratejik Planlama Yapısı
Stratejik planlama; içerisinde birçok süreci ve aşamayı barındıran kompleks bir olgudur. Bu olgudaki önemli kısımlara aşağıda değinilmiştir.
- Planlama bir sonuç değil bir süreçtir ve bu süreç planlamanın sonuçlarından daha önemlidir.
- Planlama hiç bir zaman sona ermeyen bir süreçtir, yapılan planların sürekli olarak güncellenmesidir.
- Planlama sürekli bir fırsat arayışı olmalıdır, fırsatlar her zaman planladığımızdan daha iyi sonuçlar almamızı sağlar. Plan olmazsa fırsatları görmek ve yakalamak neredeyse imkansızdır.
- Temelde, bir işin gidebileceği birçok yön vardır, stratejik planlama, şirketin neyi yapıp neyi yapmayacağını, birçok seçenek arasından belirlemektir. Planlama, birçok fırsat arasında yapılması gereken zor bir tercihtir.
- Planlar, o planı yapmak için kullandığımız varsayımlardan ve o planı kullanma isteğimizden daha iyi olamazlar.
Bu anlamda baktığımız zaman, strateji savaş başlamadan önce yapılan uzun vadeli bir çalışma, taktik ise savaş sırasında hedefe varmak için yapılan hızlı ve kısa dönemli hareketlerdir. Diğer bir deyişle, strateji, pozisyon almak, taktik de hızla uygulanan manevralardır. Stratejik planlama bir süreçtir, ama başı ve sonu olmayan bir süreç. Sürekli değişen çevre koşulları ve iç gelişmeler stratejik planın sürekli olarak değişen bu şartlara uyum sağlayacak bir şekilde güncellenmesini gerektirecektir. Stratejik plan, yapıldıktan sonra bir kenara atılan ve unutulan bir doküman değil, sürekli izlenerek güncellenmesi gereken araçtır.
Stratejik Planlama Yönetiminde Temel Unsurlar
Her yönetim biçiminin kendi kategorileri bulunmaktadır. Stratejik planlama kişi ya da kurumlar için oldukça gereklidir ve bu gereklilik neredeyse kusursuz olması beklenen bir yönetim şekli ile desteklenmelidir. Bu konu hakkındaki temel unsurlar aşağıda verilmiştir.
- Kuruluş için unsurlar
- İç analizler
- Dış analizler
- Güçlü yönler
- Zayıf yönler
- Fırsatlar
- Tehditler
- Çevresel faktörler / unsurlar
Stratejik planlama yönetimi, örgütün bulunduğu nokta ile ulaşmayı istediği durum arasındaki yolu tarif eder. Örgütün amaçlarını, hedeflerini ve bunlara ulaşmayı mümkün kılacak faaliyetleri belirlemesini gerektirir. Uzun vadeli ve geleceğe dönük bir bakış açısı taşır ve tüm üyelerin katılımını gerektirmektedir.
Stratejik planlama kapsamında yönetim için eylem planları oluşturulurken eylem planlarını başarıya ulaştıracak stratejiler, stratejiler ile ilgili sınırlılıklarda belirlenmelidir. Bunun yanında, kullanılacak insan ve madde kaynakları ile sonuçta yapılan iyileştirme ve geliştirmelerin nasıl ve ne zaman ölçüleceği de plan içerisinde yer almalıdır. İzleme, değerlendirme ve performansın ölçülmesiyle de süreç devam etmelidir. Stratejik planlama, örgütlere rekabet üstünlüğü sağlayarak sürdürülebilir gelişimlerini katkıda bulunur. “Uzun vadeli hedeflerin ve vizyonun” ifadesi olan stratejik planlama; yönetim fonksiyonlarından “planlama” ile başlayan ve “kontrol” fonksiyonu ile yinelenen bir döngüdür. Kontrol fonksiyonu, örgütlerin beklenen amaç ve hedefleri ile ulaşılan amaç ve hedefleri arasında mukayese olanağı sağlayarak sürekli değişme ve gelişmeyi sağlar. Bu nedenle stratejik planlama bir seferlik yapılan değil, süreklilik arz eden yapısı ile örgütlere dinamizm katmaktadır.
Daha Fazlası
- İklim Değişikliği Eylem Planı ve 2050 Ulusal Strateji Hedefleri
- Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları
- Dünyada En Çok Karbon Salınımı Yapan Ülkeler
