Yeşil Liman Sertifikası, limanların çevresel sürdürülebilirlik performansını değerlendiren ve sertifikalandıran bir programdır. Bu sertifika, limanların çevresel etkilerini azaltmak, enerji verimliliğini artırmak, atık yönetimini iyileştirmek ve doğal kaynakları korumak için belirli standartları karşılamaları durumunda verilmektedir.
Yeşil Liman Sertifikası, limanların çevresel sürdürülebilirlik hedeflerini belirlemelerine ve bu hedeflere ulaşmak için stratejiler geliştirmelerine yardımcı olur. Sertifikasyon süreci, limanların çevresel performansını ölçmek, iyileştirme potansiyellerini belirlemek ve çevresel yönetim uygulamalarını geliştirmek amacıyla bir dizi denetim ve değerlendirmeyi içerir.
Ülkemizde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının hazırlamış olduğu Kıyı Tesislerine Yeşil Liman Sertifikası Düzenlenmesi Hakkında Yönetmelik önem arz etmekte ve rehberlik sağlamaktadır.
Kıyı Tesislerine Yeşil Liman Sertifikası Düzenlenmesi Hakkında Yönetmelik
Amaç
Bu Yönetmeliğin amacı; kıyı tesislerinin gemi ve kıyı operasyonlarından kaynaklanan çevresel zararlarının azaltılması ve enerji verimliliğinin artırılması çalışmalarının teşvik edilmesi için kıyı tesislerinin denetlenmesine ve sertifikalandırmasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir.
Kapsam
Bu Yönetmelik hükümleri, 20/3/2007 tarihli ve 26468 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodu Uygulama Yönetmeliği kapsamında Liman Tesisi Güvenlik Sertifikasına sahip olan ve Yeşil Liman Sertifikası almak isteyen kıyı tesislerini kapsar.
Yeşil Liman Belgesi Nasıl Alınır?
Sertifika Başvurusu ve Düzenlenmesi
1- Bu Yönetmelik kapsamında sertifika almak isteyen kıyı tesisleri, 18/2/2007 tarihli ve 26438 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanan Kıyı Tesislerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında düzenlenen Kıyı Tesisi İşletme İzninde veya Kıyı Tesisi Geçici İşletme İzninde yer alan yanaşmasına izin verilen gemi tiplerine yönelik yürütülen tüm operasyonlar kapsamında, Ek-4’te yer alan yeşil liman genel kriterlerini yerine getirir.
2- Birinci fıkranın gereğini yerine getiren kıyı tesisleri Ek-1’de yer alan belgelerle birlikte idareye başvurur.
3- İdare, sertifika almak üzere yapılan başvuruları bu yönetmelik kapsamında değerlendirir ve başvurusu uygun bulunan kıyı tesislerinde yeşil liman denetimi yapar.
4- Yeşil liman denetim sonucunun uygun bulunması ve sertifika ücretinin Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi Başkanlığının hesabına yatırılması üzerine kıyı tesisine idare tarafından sertifika düzenlenir.
5- Başvuru evrakları veya denetim sonucu idarece uygun bulunmadığı için kabul edilmeyen başvuruların uygun bulunmama sebepleri başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir.
Sertifikanın Yenilenmesi ve İptali
1- Sertifika, düzenlendiği tarih itibarıyla beş yıl geçerlidir. Kıyı tesisleri sertifikalarının geçerlilik süresinin bitimine iki ay kala 5 inci madde kapsamında yenileme başvurusu yapar.
2- Bu yönetmelikte belirtilen şartlara haiz olmadığı, sertifika alma koşullarını herhangi bir sebeple kaybettiği veya yönetmelik hükümlerine aykırı hareket ettiği tespit edilen kıyı tesislerinin sertifikaları ve yönetmelik kapsamında elde ettiği haklar İdare tarafından iptal edilir.
3- Sertifikası iptal edilen kıyı tesisinin yeniden sertifika alabilmesi için bu yönetmelikte belirtilen gerekliliklerin tümünü yeniden sağlaması gerekir.
4- Askıya alınan veya iptal edilen sertifikalar idarenin web sitesinden duyurulur.
5- Sertifikası iptal edilen kıyı tesisi, sertifikanın iptal edildiği tarihten itibaren altı ay süreyle sertifika almak için başvuru yapamaz.
Yeşil Liman Sertifika Ücreti
1- Sertifika ücreti 1.000 Türk lirasıdır. Yenileme ücreti cari yıla ait yetki belgesi ücretinin yarısıdır.
2- Sertifika ücreti, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılarak uygulanır.
Sorumluluklar, Yetkilendirilmiş Kuruluş ile Teşvik ve Destek
Kıyı Tesislerinin Sorumlulukları
1- Kıyı tesisleri sertifikalandırıldıktan sonra Ek-4’te yer alan yeşil liman genel kriterlerinin devamlılığını sağlar.
2- Yeşil liman genel kriterlerinin değişen mevzuat ve taraf olduğumuz uluslararası sözleşme hükümlerine göre takibinin yapılması, kıyı tesislerinin sorumluluğundadır.
3- Sertifikalandırılan kıyı tesisleri Ek-3’te yer alan formata uygun olarak Türkçe ve İngilizce hazırladığı ve web sitesinde yayımladığı Yeşil Liman Raporunun güncelliğini sağlar.
4- Çevre kirliliği ile ilgili olarak kamu kurum veya kuruluşları tarafından kıyı tesisine idari para cezası veya yazılı uyarı verilmesine müteakip bu durum idareye en geç on gün içerisinde bildirilir ve bu cezalara sebebiyet veren hususların ortadan kaldırılması adına gerekli düzeltici işlemler kıyı tesisi tarafından başlatılır.
5- Sertifikalandırılan kıyı tesisleri, sertifika başvuru şartlarında meydana gelen değişiklikleri bir ay içerisinde İdareye bildirir.
6- Sertifikaya sahip kıyı tesisleri, bu yönetmeliğin uygulamalarının geliştirilmesi, teşviki ve desteklenmesi amacıyla yapılacak çalışmalarda kullanılmak üzere idare tarafından talep edilen bilgi, rapor ve istatistiki verileri İdarece belirlenen periyotta ve formatta sunmakla yükümlüdür.
Yetkilendirilmiş Kuruluş
1- İdare, yeşil liman denetim süreçlerini yetkilendirilmiş kuruluş ile birlikte gerçekleştirir.
2- Kıyı tesislerinin sertifika almak için sahip olması gereken ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001, ISO 14064-1 ve ISO 50001 belgelerinin yetkilendirilmiş kuruluşça düzenlenmesi ve onaylanması gerekmektedir.
3- Yetkilendirilmiş kuruluş tarafından kayıt altına alınmış kıyı tesislerine ait her türlü bilgi ve belge idarenin incelemesine açık tutulur.
4- Yetkilendirilmiş kuruluş sertifika programının tanıtımına ve desteklenmesine yönelik her türlü bilgilendirmeyi web sayfasından yayınlar.
5- Yetkilendirilmiş kuruluş, yeşil liman denetimine katılması planlanan İdare veya liman başkanlığı personeli için yıl içerisinde teorik ve uygulamalı eğitimler düzenler. İdarenin belirleyeceği sayıda idare personel eğitime bedelsiz olarak katılır ve eğitim sonrası belgelendirilir.
Teşvik ve Destek
Sertifikaya sahip olan ve sürekliliğini sağlayan kıyı tesislerinin teşvik edilmesi ve desteklenmesine yönelik olarak:
a) 18/2/2007 tarihli ve 26438 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan Kıyı Tesislerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında:
1) Bakanlık tarafından verilen Kıyı Tesisi İşletme İzni veya Kıyı Tesisi Geçici İşletme İzni, geçerlilik süresine iki yıl ilave edilerek yeniden düzenlenir.
2) İnceleme, Tespit ve Denetleme Komisyonu tarafından yapılan sörveyler için sörvey hizmeti bedeli alınmaz.
b) 3/3/2015 tarihli ve 29294 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanan Tehlikeli Maddelerin Denizyoluyla Taşınması Hakkındaki Yönetmelik kapsamında:
1) İdare tarafından düzenlenecek Kıyı Tesisi Tehlikeli Madde Uygunluk Belgesi ücretinden ve bu belgenin düzenlenmesi için yapılan denetim ücretinden muaf olur.
2) Kıyı Tesisi Tehlikeli Madde Uygunluk Belgesi, geçerlilik süresi iki yıl uzatılarak yenilenir.
c) 26/3/2019 tarih ve 24216 sayılı Bakan Oluru ile yayımlanan Denizyoluyla Taşınacak Dolu Konteynerlerin Brüt Ağırlıklarının Tespiti ve Bildirimi Hakkında Yönerge kapsamında DBA kontrol ücreti alınmaz.
ç) İdare ile yetkilendirilmiş kuruluş arasında imzalanan protokol kapsamında yetkilendirilmiş kuruluşla ilgili hususlarda kıyı tesislerine ilave teşvik ve destek sağlanabilir.
Denetim ve Yaptırım
Denetim
1- Sertifika düzenlenen kıyı tesislerinde her yıl yeşil liman denetimi yapılır ve ortak denetim raporu düzenlenir. Denetimde eksiklik tespit edildiğinin rapor ile kayıt altına alınması durumunda idare tarafından eksikliklerin giderilmesi için altı aya kadar süre verir.
2- Yeşil liman denetimlerine ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001, ISO 50001 ve ISO 14064-1 temel eğitimlerini almış İdare personeli ile yetkilendirilmiş kuruluş personeli katılım sağlar.
3- Başvuru sahibi kıyı tesisi, mahallinde yapılacak denetimler için her türlü bilgi, belge, araç, gereç ve teçhizat ile tesise ulaşım ve konaklama için gerekli imkânı sağlamakla yükümlüdür.
4- İdare, sertifikaya sahip olma şartlarının kontrolüne ilişkin olarak kıyı tesislerini her zaman denetleme yetkisine sahiptir.
Yaptırımlar
1- Aşağıda belirtilen durumlarda kıyı tesisinin sertifikası askıya alınır:
a) 11 inci maddenin ikinci fıkrası kapsamında her yıl gerçekleştirilen yeşil liman denetimleri sonucunda tespit edilen eksikliklerin azami altı ay içerisinde giderilmemesi halinde,
b) 8 inci maddenin üçüncü fıkrası kapsamında hazırlanması gereken Yeşil Liman Raporunun web sitesinde yayımlanmaması ve güncelliğinin sağlanmaması halinde,
c) 8 inci maddenin dördüncü ve beşinci fıkraları kapsamında yapılması gereken bildirimlerin süresinde yapılmaması halinde,
ç) Bu Yönetmelikte belirtilen diğer gerekliliklerin İdarenin altı aya kadar vereceği süre içerisinde yerine getirilmemesi halinde,
2- Sertifikası askıya alınan kıyı tesisinin askıda kalma süresi ile gerekçesi idare tarafından kıyı tesisine yazılı olarak bildirilir. Verilen süre içerisinde kıyı tesisi, sertifika ile elde ettiği haklardan faydalanamaz. Süresi içerisinde eksikliklerini tamamlamayan kıyı tesisinin sertifikası iptal edilir.
Yeşil Liman Genel Kriterleri
1. Tesis içerisindeki idari binalar için 5/12/2008 tarihli ve 27075 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanan Enerji Performansı Yönetmeliği kapsamında enerji kimlik belgesi alınmalıdır.
2. Kıyı tesisi tarafından enerji tüketiminin en az %5’inin yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrikten karşılanmak üzere elektrik dağıtım operatöründen alınan Yeşil Enerji Sertifikası idareye sunulmalıdır.
3. Kıyı tesisinde kullanılan elleçleme ekipmanlarının çevre dostu teknolojiye sahip, elektrik enerjisi kullanan ekipmanlar olması yönünde gerekli çalışmalar yapılmalıdır. Toplam ana elleçleme ekipmanlarının (SSG, RTG, Konveyör, MHC, Forklift vb.) en az %50’si elektrik enerjisi kullanacak şekilde tesis edilmelidir.
4. Kıyı tesisi içerisinde fosil yakıt kullanan kepçe, kreyn, konveyör, vinç, iş makineleri, yük taşıyıcı araçlar, elleçleme ekipmanları ve tesis içinde kullanılan diğer tüm hareketli araçların egzoz emisyon ölçümleri her yıl periyodik olarak yaptırılmalıdır. Emisyon ölçümlerinde bir önceki ölçüme göre artış olması durumunda araç ve ekipmanlar ile ilgili gerekli tedbirler alınarak ilk emisyon ölçüm değerinin altına indirilmesi sağlanmalıdır.
5. Sadece dökme sıvı ve gaz elleçlemesi yapan kıyı tesisleri hariç olmak üzere, altyapısı olan gemilere limandan elektrik bağlantısı sağlanması yönünde gerekli alt ve üst yapı çalışması yapılarak, talep eden gemilere hizmet vermek üzere en az bir terminal/rıhtım/iskele üzerinde elektrik bağlantısı hazır halde bulundurulmalıdır.
6. Kıyı tesisi içerisinde oluşan atıkların yönetimine yönelik 12/7/2019 tarihli ve 30829 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanan Sıfır Atık Yönetmeliği kapsamında Sıfır Atık Yönetim Sistemi kurulmalıdır.
7. Atıkların yağmur suyu toplama kanallarına karışarak yağmur sularının deşarj edildiği alıcı ortamları kirletmesini ve toprak kirliliğine sebep olmasını önleyecek su-yağ ayırıcısı kurulması ve yüzey yağmur sularına yönelik gerekli tüm drenaj ve toplama kanal alt yapısı oluşturularak tekrar kullanımı sağlanmalıdır.
8. Gemilerden dökme yük elleçlenmesi sırasında terminal/rıhtım/iskele çevresindeki deniz ortamının, liman sahasının ve tesisteki diğer alanların kirliliğe maruz kalmaması için kapalı sistem yükleme ve boşaltma yapılmalıdır.
9. Sıvı dökme yük elleçleyen kıyı tesislerinde yükleme/boşaltma alanı, boru hattı, depolama tesisi, tank sahaları ve diğer ünitelerin bulunduğu alanlarda olası kirleticilerden kaynaklanan kirliliklerin önlenmesi amacıyla zemin sızdırmazlığını sağlayacak ve kirli akıntının deniz suyuna karışmasını önleyecek alt ve üst kanal, bariyer yapısı oluşturulmalıdır.
10. 4/6/2010 tarihli ve 27601 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanan Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği kapsamında muafiyetlerden faydalanmaksızın kıyı tesisi içinde ve dışında elleçleme operasyonu kaynaklı veya kıyı tesisinin diğer faaliyetleri sonucu oluşabilecek gürültünün ölçümleri akredite bir kuruluşa yaptırılarak gürültü haritaları hazırlanmalı ve tesis çevresinde ve içerisinde yapılan ölçümler neticesinde çevresel gürültü seviyesinin belirlenen değerlerin üstünde çıkması halinde gürültü eylem planı oluşturulmalıdır.
11. Kıyı tesisinin Acil Müdahale Planı kapsamında bulundurması gereken malzemeler turuncu renkle boyanmış “Deniz Kirliliği Acil Müdahale Konteyner/Deposu” ibaresi üzerinde görünür şekilde yer alan konteyner/depo içerisinde, düzgün istiflenmiş ve kolay ulaşılabilir şekilde muhafaza edilmeli, malzemelere ait envanter listesi ve bakım tarihlerini gösterir liste konteyner/depo içinde ve dışında asılı halde bulundurulmalıdır. Acil Müdahale Planı kapsamında bulundurulması gereken bariyer ve yağ emici malzemenin en az %50 fazlası tesiste hazır bulundurulmalıdır.
12. Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğünün Türkiye genelinde uygun bulduğu ağaçlandırma sahalarında kıyı tesisi adına Kurumsal Hatıra Ormanı oluşturmak için her sertifika döneminde en az 10.000 adet fidan bağışı yapılmalıdır.
Başvuru İçin Gereken Belgeler
1. Dilekçe
2. Yeşil Liman Sertifikası Başvuru Formu (Ek-2) İNDİR
3. Dilekçe ve Yeşil Liman Sertifikası Başvuru formunu imzalayan kişinin/kişilerin kıyı tesisi işleticisini temsile yetkili olduğunu gösterir imza sirkülerinin örneği
4. Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde kıyı tesisinin adının geçtiği bölümün bir örneği
5. Bu Yönetmelik kapsamında yetkilendirilmiş kuruluş tarafından düzenlenmiş ve onaylanmış, ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001, ISO 14064-1 ve ISO 50001 gerekliliklerini sağlandığına dair ifadeleri içeren onaylı resmi yazı ve söz konusu belgelerin birer örneği
6. Yeşil Liman Raporunun (Ek-3) Türkçe ve İngilizce örneği (CD veya taşınabilir bellek içerisinde)
7. Yeşil liman genel gerekliliklerinin (Ek-4) sağlandığını gösteren ve yapılan faaliyetleri içeren MS Power Point Sunum (CD veya taşınabilir bellek içerisinde)
8. Kıyı tesisinin sahip olduğu diğer uluslararası belgelendirme sistemlerine ait sertifikalar
